21-5-1969 ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ - 40 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

Ήταν σαν σήμερα , πριν 40 χρόνια. Μπορώ και ξεχωρίζω στη φωτογραφία τον μακαριστό ιερέα του χωριού μας παπά – Χρήστο να κρατάει το Άγιο Αρτοφόριο, από τα παιδιά εμπρός τη Βασιλική Μ. Ράπελλα κρατώντας το Ευαγγέλιο, τον εαυτό μου με τον Εσταυρωμένο « εν σινδόνι καθαρά », την Ελένη Ν. Μάκου, πιο πίσω είναι η Φρειδερίκη Στ. Μαρτίνη , ο Σωτήρης Μαρτίνης , δύο παιδιά ακόμη και η Μηλιά Μητσέλου, νομίζω. Ήταν η τελευταία Θεία Λειτουργία στον παλιό Αϊ-Δημήτρη του χωριού μας και μετά το τέλος της μεταφέρθηκαν τα « Άγια » στον Αϊ-Λιά. Αμέσως μετά άρχισαν τα έργα ανακαίνισης της εκκλησιάς μας. Έγινε μια γενική κινητοποίηση των χωριανών σε όλο τον κόσμο και των φίλων του χωριού για την αναστύλωση και διάσωση του ναού και έλαβε τέλος με τα εγκαίνια που έγιναν στις 26-10-1970. Όλη η διαδικασία περιγράφεται στο «ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΛΕΥΚΩΜΑ ΑΝΑΣΤΥΛΩΣΕΩΣ ΚΑΙ ΕΓΚΑΙΝΙΑΣΕΩΣ …» , και μπορεί κανείς να μάθει πολλά μελετώντας το, για την προσπάθεια που έγινε , τις προσφορές , τη διαδικασία και τις συνθήκες της εποχής και μέσα σε αυτό βρίσκεται και η παραπάνω φωτογραφία. (εκδόθηκε το 1972 με επιμέλεια Χρυ. Λαμπρίδη). Ειδικότερα στην σελίδα 142 περιγράφονται τέσσερες φάσεις στην ανοικοδόμηση του ναού:
Α) περίοδος προ του 1577.
Β) 1577 έως 1888.
Γ) 1888 έως 1969.
Δ) 1969 έως σήμερα.
Όλες οι επεμβάσεις που κατά καιρούς έγιναν είναι αποτυπωμένες πάνω στην εξωτερική τοιχοδομή και ο ναός μπορεί να « μιλάει » για την ιστορία του . Όμως ένα παχύ στρώμα από ασβεστοκονίαμα ( κοιν. σοβάς ) καλύπτει τα πάντα. Η αξία που προσδίδει ο χρόνος βρίσκεται κρυμμένη κάτω από αυτό. Έτσι χάνουμε την ευκαιρία να βλέπουμε το πιο παλιό σωζόμενο κτίσμα του χωριού μας στην πραγματική του μορφή. Πολλοί, χωριανοί και ξένοι και κατ’ επανάληψη μάλιστα έχουν εκφράσει γνώμες και κρίσεις που προτρέπουν στο να προχωρήσουμε σε καθαίρεση των σοβάδων και ανάδειξη του μνημείου. Αυτό συνεπάγεται οπωσδήποτε και την ανάλογη προσαρμογή του αίθριου ( χαγιάτι ) το οποίο είναι κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από τσιμέντο παρά την σαφή οδηγία της Γεν. Διευθ. Αρχαιοτήτων να γίνει πέτρινο ( σελ. 35 του Ιστορ. Λευκώματος). Όπως είναι φυσικό κάτι τέτοιο απαιτεί πρώτα από όλα την εκπόνηση σχετικής αρχιτεκτονικής μελέτης ικανής όχι μόνο να πάρει την έγκριση από την αρμόδια Αρχ. Υπηρεσία αλλά και να μπορεί να αξιώσει χρηματοδότηση από πρόσωπα, φορείς ή προγράμματα. Σήμερα ακριβώς 40 χρόνια μετά από την ημέρα που περιγράφεται στην φωτογραφία είναι καιρός να γίνει το πρώτο βήμα για την πληρέστερη ανάδειξη του ναού μας ως μεταβυζαντινού μνημείου. Ελπίζω το καλοκαίρι που έρχονται περισσότεροι απόδημοι να είμαστε σε θέση να συζητήσουμε πάνω σε αυτό το θέμα. Υπάρχουν χωριανοί επιστήμονες κατάλληλοι , αρχιτέκτονες και αρχαιολόγοι , που είναι σε θέση να μας παράσχουν τη βοήθειά τους πάνω στο ζήτημα. Κατά την προηγούμενη δεκαετή υπηρεσία μου στο Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του χωριού μας δόθηκε έμφαση σε έργα συντήρησης και βελτίωσης απαραίτητα στα παρεκκλήσια και εξωκκλήσια μας. Ο χρόνος δεν μας βιάζει. Το να κάνουμε έστω πέντε ή και παραπάνω ακόμη χρόνια να τελειώσουμε μια σωστή εργασία , είναι ελάχιστο σε σύγκριση μισής σχεδόν χιλιετίας ζωής της εκκλησιάς μας. Όπως τότε έτσι και τώρα θα χρειασθεί γενική συναίνεση και αρωγή από πρόσωπα και φορείς. Πιστεύω η Αδελφότητα και ο ΦΣΠ θα είναι συμπαραστάτες στην προσπάθεια , αφού είναι διαπιστωμένο ότι γενικώς υπάρχει αυτό το πνεύμα και οι περισσότεροι θα ήθελαν να δουν να περιορίζεται όσο είναι εφικτό το τσιμέντο και η άσφαλτος στο κέντρο του χωριού και στη διαδρομή προς το Μουσείο. Αυτό συζητιέται στις συνεδριάσεις της Αδελφότητας η οποία μάλιστα δαπάνησε ένα σημαντικό ποσό για την ανακατασκευή του πέτρινου τοίχου στο σχολείο και ιστορικά πάντα συνέδραμε στα έργα της Εκκλησίας.
Παρόμοια έργα έγιναν και σε άλλες ενορίες της περιοχής μας ( Γκρίκα , Αμπελιά , Γραικοχώρι κ. α.) , αλλά και σε παλιά κτήρια της Παραμυθιάς ( π.χ. αρχοντικό Ρίγγα) και τα αποτελέσματα ήταν εξαιρετικά.
Καλοδεχούμενες γνώμες , κρίσεις , απόψεις και συμβουλές από όλους.